Σε λεπτές ισορροπίες για το φυσικό αέριο Νέα δεδομένα στη Μέση Ανατολή από τον εντοπισμό κοιτασμάτων

Οι εξελίξεις είναι πλέον απρόβλεπτες. Παιγνίδια δισεκατομμυρίων παίζονται ανοικτά και με λάφυρο τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, για τα οποία υπάρχουν επιστημονικές έρευνες και σεισμικές καταγραφές ότι υπάρχουν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Η πρώτη μεγάλη... βόμβα έπεσε την προπερασμένη βδομάδα από το Ισραήλ.
Χάρη στην ανακάλυψη του «Λεβιάθαν» -του μεγαλύτερου κοιτάσματος φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκε στον κόσμο εδώ και μια δεκαετία- μια μικρή χώρα όπως το Ισραήλ θα μπορούσε να αλλάξει πλήρως τη γεωπολιτική ισορροπία της Μέσης Ανατολής.
Το κοίτασμα ανακαλύφθηκε στα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, και διαμορφώνει ένα νέο ενεργειακό χάρτη, μια νέα γεωπολιτική στρατηγική, που έχει ως επίκεντρο την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Την ίδια στιγμή που στην Κύπρο ο πυρετός ανάβει και οι αντιπαραθέσεις για την έλευση του φυσικού αερίου κορυφώνονται, το γειτονικό μας Ισραήλ ανακοίνωσε την Τετάρτη, 29 Δεκεμβρίου 2010, ότι στα θαλάσσια σύνορά του με την Κύπρο, ανακαλύφθηκε το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο, το «Λεβιάθαν», ένα κοίτασμα που όμοιό του έχει να εντοπιστεί εδώ και 10 χρόνια.



Το «Λεβιάθαν» αλλάζει το χάρτη
Το κοίτασμα περιλαμβάνει σχεδόν 450 δισεκατομμύρια m3 φυσικού αερίου και έχει εντοπισθεί από την αμερικανική εταιρεία Noble Energy, εκατόν τριάντα χιλιόμετρα από τις ακτές του Ισραήλ. Η εταιρεία έχει αναλάβει την έρευνα και εκμετάλλευση του κοιτάσματος από κοινού με ισραηλινές εταιρείες.
Η πρώτη αναφορά για την ύπαρξη του κοιτάσματος έγινε τον περασμένο Ιούνιο, αλλά πλέον επιβεβαιώνεται και επιστημονικά, καθώς πραγματοποιήθηκαν εμπεριστατωμένες γεωτρήσεις στην περιοχή.
Τον περασμένο Ιούνιο, ο όμιλος Noble Energy Inc ανακοίνωσε ότι στην περιοχή «Λεβιάθαν» υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες και ενδείξεις -μεγαλύτερες του 50%- ότι αναμένεται να βρεθεί ένα νέο κοίτασμα φυσικού αερίου, όγκου 453 δισ. κυβικών μέτρων.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που δημοσιεύτηκαν, με την υλοποιούμενη επένδυση των 150 εκατ. δολαρίων, υπάρχει πιθανότητα 17% για την εξεύρεση αποθεμάτων φυσικού αερίου ισοδύναμων με 3 δισ. βαρέλια πετρελαίου (σε βάθος 5.800 μέτρων) και 8% για αποθέματα ισοδύναμα με 4,2 δισ. βαρέλια μαύρου χρυσού (σε βάθος 7.200 μέτρων).
Αλλαγές στα στρατηγικά δεδομένα
Η εκμετάλλευση του κοιτάσματος προβλέπεται να αρχίσει γύρω στο 2017, όμως, ο εντοπισμός των τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην περιοχή της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου αλλάζει σημαντικά τα στρατηγικά δεδομένα της ευρύτερης περιοχής, ολόκληρο το χάρτη και τους σχεδιασμούς, πολιτικούς και οικονομικούς.
Το Ισραήλ εξαρτιόταν μέχρι σήμερα ενεργειακά από άλλες χώρες. Με την ανακάλυψη του «Λεβιάθαν» αναμένεται όχι μόνο να εξασφαλίσει ενεργειακή αυτάρκεια για τα επόμενα 100 χρόνια, αλλά και έχει πλέον τη δυνατότητα να εξαγάγει φυσικό αέριο προς την Ευρώπη ή σε άλλες αγορές.
Ο Ισραήλ, εδώ και χρόνια, κατέβαλλε προσπάθειες να προσελκύσει ενδιαφέρον στον τομέα της ενέργειας, προσφέροντας προς εκμετάλλευση τα καλύτερα ενεργειακά «οικόπεδα» παγκοσμίως, παραχωρώντας χαμηλούς φόρους και δικαιώματα εκμετάλλευσης στις εταιρείες.
Ωστόσο, οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες αρνούνταν κατ’ επανάληψιν να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους, υπό το φόβο ρήξης τους με τους Άραβες και Ιρανούς συνεργάτες τους, τους οποίους είχαν ανάγκη.
Ωστόσο, οι ισραηλινές εταιρείες συνέχισαν τις έρευνές τους. Το 2007, η Ratio Oil Exploration LP αγόρασε τα δικαιώματα εκμετάλλευσης ενός θαλάσσιου οικοπέδου (στο οποίο τελικά εντοπίστηκε το «Λεβιάθαν»). Η εταιρεία πώλησε το 85% του μεριδίου της στην ισραηλινή Delek και στην αμερικανική Noble Energy, οι οποίες τελικά ανέλαβαν και την έρευνα.
Να σημειώσουμε ότι η Κύπρος ξεκίνησε τις διαδικασίες για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της το 2003.
Τον Ιούνιο του 2009, η Κυπριακή Δημοκρατία παραχώρησε στο νότιο άκρο της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της την ερευνητική περιοχή Νο 12 (γνωστή και ως «Οικόπεδο 12») στην εταιρεία Νoble Εnergy Ltd, με σύμβαση διανομής της παραγωγής. Μελέτες και σεισμικές καταγραφές έδειξαν πλούσιο κοίτασμα φυσικού αερίου.
Σε συναγερμό οι γείτονες
Σύμφωνα με κυπριακές πηγές που ασχολούνται με θέματα ενέργειας και ενεργειακής πολιτικής, η οικονομική και η γεωστρατηγική διάσταση της ανακάλυψης του «Λεβιάθαν» θα πρέπει να «χτυπήσει» κόκκινο συναγερμό στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς τα κοιτάσματα αυτά εντοπίζονται σε περιοχές ισραηλινής κυριαρχίας, που γειτνιάζουν με τις θαλάσσιες ζώνες της Αιγύπτου και του Λιβάνου, δύο χώρες με τις οποίες ο Ισραήλ βρίσκεται σε «κατάσταση πολέμου».
Ο Λίβανος, ήδη, εξήγγειλε την έκδοση αδειών έρευνας και εξόρυξης εντός του 2012, ενώ το Ισραήλ με τη σειρά του προειδοποίησε ότι θα προασπίσει ακόμη και με στρατιωτικά μέσα τους ενεργειακούς πόρους που κατέχει.
Η εξέλιξη αυτή θέτει σε συναγερμό και τις γειτονικές χώρες, Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Κύπρος εκφράζει σοβαρές ελπίδες ότι το «Οικόπεδο 12», που βρίσκεται στα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της, το οποίο ερευνά επίσης η Noble Energy, διαθέτει φυσικό αέριο. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο η Κύπρος δεν απορρίπτει, αλλά συζητά τη δημιουργία ενός υποθαλάσσιου αγωγού από το Ισραήλ μέχρι την Ελλάδα και με κατάληξη τη Δυτική Ευρώπη.
Ωστόσο, γνωρίζει πολύ καλά ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει σε όσες περιοχές δεν μπορεί να ελέγξει, να επικαλεστεί τα «συμφέροντα» των Τουρκοκυπρίων και να αμφισβητήσει συμφωνίες που έχει κλείσει με διάφορες χώρες, όπως αυτή που συνομολογήθηκε μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ.
Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 2 τρισ. κυβικά μέτρα αποθεμάτων, που αναμένονται να εξορυχθούν από τρία θαλάσσια ερευνητικά οικόπεδα. Η λεγόμενη μείζων περιοχή μεταξύ Κρήτης - Κύπρου και Αιγύπτου, πιθανόν να περιέχει επιπλέον μέχρι και 15 τρισ. m3 φυσικού αερίου (τα οποία αντιστοιχούν με 30 χρόνια των αναγκών της Ευρώπης).
Φλερτ από Γαλλία - Γερμανία
O Αντιπρόεδρος Ανάπτυξης Υδρογονανθράκων της εταιρείας συμβούλων ενέργειας Flow Energy και τέως γενικός διευθυντής έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων της εταιρείας «Ελληνικά Πετρέλαια» Δρ Ηλίας Κονοφάγος, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Μακεδονία», αποκαλύπτει ότι «η Κύπρος μπαίνει δυναμικά στο ενεργειακό παιγνίδι, καθώς το επόμενο διάστημα αναμένεται να τεθεί σε τροχιά εκμετάλλευσης το κοίτασμα «Κύπρος Α», δυναμικότητας 300 δισ. κυβικών μέτρων, από την αμερικανική εταιρεία Noble Energy, την ίδια εταιρεία που εκμεταλλεύεται και τον «Λεβιάθαν».
Όπως αποκαλύπτει ο Δρ Κονοφάγος, ο οποίος έχει στενή συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίων, οι επικείμενες επισκέψεις στην Κύπρο της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ και του προέδρου της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, και αυτή του προέδρου της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ που προηγήθηκε, δεν είναι άσχετες με το νέο ενεργειακό χάρτη που διαμορφώνεται για τη μείζονα περιοχή, στον οποίον, όπως αναφέρει, και η Ελλάδα θα πρέπει να έχει παρουσία.
Ο Δρ Κονοφάγος αποκαλύπτει, ακόμη, ότι «εδώ και χρόνια μελέτες ειδικών πετρελαιογεωλόγων που ασχολούνται με τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο κάνουν λόγο για την ύπαρξη εξαιρετικά σημαντικών προοπτικών ανακάλυψης κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη μείζονα περιοχή μεταξύ Κρήτης, Αιγύπτου και Κύπρου».
Μας κάνει… κόρτε και η Ευρώπη
Επίσης, ο Αντώνης Φώσκολος, καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, μιλώντας σε πρόσφατη ημερίδα του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), ανέφερε ότι «σύντομα ολόκληρη η Ευρώπη θα εξαρτάται από τους πόρους των περιοχών μας». Τόνισε, μάλιστα, με έμφαση: «Γιατί άραγε οι Νορβηγοί αγοράζουν αυτή την εποχή ελληνικά ομόλογα; Μήπως επειδή οι εταιρείες που ειδικεύονται στην έρευνα και εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων είναι νορβηγικές και άρα βλέπουν μια προοπτική στη χώρα μας».
Ο καθηγητής έχει υπολογίσει ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει έσοδα της τάξης των 32 δισ. δολαρίων από τα 2 δισεκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου και άλλα 247 δισ. από τα 3,5 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, που εικάζεται ότι υπάρχουν εντός της ελληνικής επικράτειας.
Στην ίδια ημερίδα, ο Δρ Κονοφάγος είχε υπογραμμίσει ότι «ο υποθαλάσσιος χώρος που βρίσκεται μεταξύ Κύπρου - Ισραήλ - Αιγύπτου - Κρήτης θα μπορούσε να περικλείει συνολικά, αποδεδειγμένα και πιθανά αναμενόμενα προς ανακάλυψη και παραγωγή αποθέματα υδρογονανθράκων της τάξης των 15 τρισ. κυβικών μέτρων».

Χρύσως Αντωνιάδου  Σημερινή10/1